หน่วยที่ 2

หน่วยที่ 2 ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

1.ระบบและวิธีการเชิงระบบ

          การทำงานใดๆ ให้ประสบผลสำเร็วบรรลุเป้าหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้นย่อมเกิดเกิดจากพื้นฐานวิธีการที่มีลำดับและขั้นตอนชัดเจนสามารถปฏิบัติซ้ำๆ ได้หลายครั้งอย่างถูกต้องและสมเหตุผลทุกครั้งไปเราเรียกกระบวนการและขั้นตอนนั้นว่า “ระบบ”                  

    ระบบ (System) หมายถึง การทำงานขององค์ประกอบย่อยๆ อย่างอิสระแต่มีปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกันจนกลายเป็นโครงสร้างที่สมบูรณ์ของแต่ละงาน สามารถตรวจสอบและปรับปรุงแก้ไขทุกขั้นตอน ระบบจึงเป็นหัวใจสำคัญของงานหรือการดำเนินงานทุกประเภท                                                               
    วิธีการเชิงระบบ (System) วิธีเชิงระบบหรือคือคำๆเดียวกัน เป็นกระบวนการคิดหรือการทำงานอย่างมีแบบแผนชัดเจนในการนำเนื้อหาความรู้ด้านต่างๆ ซึ่งอาจจะเป็นวิธีการหรือผลผลิตมาประยุกต์ใช้อย่างเป็นขั้นตอน เพื่อให้การดำเนินงานบรรลุวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ

องค์ประกอบของวิธีระบบ

วิธีระบบมีองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการ ได้แก่

        1.ปัจจัยนำเข้า (Input) หมายถึง วัตถุสิ่งของต่างๆ รวมถึงเหตุการณ์ สถานการณ์ วัตถุประสงค์ ปัญหา ความต้องการ ข้อกำหนด กฎเกณฑ์
                                                                                                                                2.กระบวนการ (Process) หมายถึง วิธีการ ขั้นตอนในการปฏิบัติงาน การสร้างสรรค์ การแก้ปัญหาเกี่ยวกับเนื้อหาและปัจจัยนำเข้าให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์

3.ผลลัพธ์ (Output) หมายถึง ผลงานที่ได้จากกระบวนการจัดการวัตถุดิบหรือปัจจัยนำเข้า ผลงานที่ได้อาจจะเป็นวิธีการหรือชิ้นงาน

2.ระบบสารสนเทศ

            ระบบสารสนเทศ (Information  System) คือ การประมวลผลข้อมูลข่าวสารอย่างเป็นขั้นตอนและเป็นกระบวนการเพื่อให้ข้อมูลในรูปของข่าวสารที่เป็นประโยชน์สูงสุด และเป็นข้อสรุปที่สามารถนำไปใช้สนับสนุนการบริหาร และการตัดสินใจ ระดับกลาง และระดับสูง ระบบสารสนเทศ
                                                                                                                                                                                                                                                                                 

3.องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ

      องค์ประกอบของระบบสารสนเทศ จำแนกได้ 2 ประเภท ได้แก่ องค์ประกอบหลัก และองค์ประกอบด้านต่างๆ

        1.) องค์ประกอบหลักของระบบสารสนเทศ 

             องค์ประกอบหลักของระบบสารสนเทศมีองค์ประกอบหลัก2 ส่วน ได้แก่ ระบบการคิด และระบบของเครื่องมือ

        ระบบการคิด หมายถึง กระบวนการและขั้นตอนในการจัดลำดับ จำแนก และจัดหมวดหมู่ข้อมูลต่างๆ เพื่อความสะดวกในการจัดเก็บและเผยแพร่ ระบบกาคิดจึงเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของงานสารสนเทศทั้งระดับพื้นฐานและระดับสูงที่มีความซับซ้อนจนต้องใช้ทักษะการจัดการและเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพสูง เข้ามาใช้ในการดำเนินงาน

         ระบบเครื่องมือ หมายถึง วัสดุอุปกรณ์หรือเครื่องมือที่นำมาใช้ในการรวบรวม จัดเก็บ และเผยแพร่ สารสนเทศให้ดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันคอมพิวเตอร์และเครือข่ายอินเตอร์เน็ตเป็นเครื่องมือในการจัดการสารสนเทศที่นิยมใช้อย่างแพร่หลายในองค์กร หน่วยงาน หรืองานธุรกรรมต่างๆ แทบทุกวงการ จนทำให้คอมพิวเตอร์และเครือข่ายอินเตอร์เน็ตกลายเป็นสัญลักษณ์ของสารสนเทศ

                                                                                         

2.) องค์ประกอบด้านต่างๆ ของระบบสารสนเทศ

  
  2.1 องค์ประกอบของสารสนเทศด้านจุดมุ่งหมาย  ในการแก้ปัญหา มี 4 ประการ ได้แก่ ข้อมูล (Data) สารสนเทศ (Information)ความรู้ (Knowledge) ปัญญา (Wisdom) ที่ช่วยแก้ปัญหาในการดำเนินงาน                                                                                                                                 
 2.2 องค์ประกอบของสารสนเทศด้านขั้นตอน  ในการดำเนินงานมี 3 ประการ คือ ข้อมูลนำเข้า (Input) กระบวนการ (Process) และผลลัพธ์ (Output) การทำงานจะเริ่มตั้งแต่การเปลี่ยนข้อมูลดิบที่เข้ามาสู่การคำนวณประมวลผลหรือการกลั่นกรองจนได้ชิ้นงานหรือผลลัพธ์                                                                                             

2.3 องค์ประกอบของสารสนเทศในหน่วยงาน ได้แก่ บุคคลหรือองค์กร เทคโนโลยี ข้อมูล และระบบสารสนเทศ                                     

2.4 องค์ประกอบระบบสารสนเทศทั่วไป (Information  Process  System) ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ คือ เครื่องคอมพิวเตอร์และเครือข่ายสื่อสารข้อมูล (hardware) ข้อมูล (data) สาสนเทศ (information) โปรแกรมหรือซอฟต์แวร์ (software) บุคคลด้านคอมพิวเตอร์ (people ware)

4.ขั้นตอนการจัดระบบสารสนเทศ

ขั้นที่ 1 การวิเคราะห์ระบบ (System Analysis) แบ่งออกเป็น 4 หน่วย

        1.วิธีเคราะห์แนวทางการปฏิบัติงาน (Mission  Analysis)

        2.วิเคราะห์หน้าที่ (Functional Analysis)

        3.วิเคราะห์งาน (Task Analysis)

        4.วิเคราะห์วิธีการและสื่อ (Method-Means Analysis)

ขั้นที่ 2 การสังเคราะห์ระบบ (System Synthesis)

        1.การเลือกวิธีการหรือกลวิธี

        2.ดำเนินการแก้ปัญหาด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

        3.ประเมินผลประสิทธิภาพการดำเนินงาน

ขั้นที่ 3  การสร้างแบบจำลอง (Construct  a Model)

5.ประเภทของระบบสารสนเทศ

     การจำแนกสารสนเทศตามจำนวนคนที่เกี่ยวข้องในองค์กร แบ่งได้ 3 ระดับ คือ 

ระบบสารสนเทศระดับบุคคล ระบบสารสนเทศระดับกลุ่ม ระบบสารสนเทศระดับองค์กร

       1.ระบบสารสนเทศระดับบุคคล

       2.ระบบสารสนเทศระดับกลุ่ม

       3.ระบบสารสนเทศระดับองค์กร

6.ข้อมูลและสารสนเทศ

   

   6.1 ข้อมูล (data)

            ข้อมูล หมายถึง ข้อเท็จจริงที่ปรากฏให้เห็นเป็นประจักษ์สามารถรับรู้ได้ด้วยประสาทสัมผัสทั้งห้าทั้งที่สามารถนับได้และนับไม่ได้ มีคุณลักษณะเป็นวัตถุสิ่งของ เหตุการณ์หรือสถานการณ์ ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น

          ข้อมูลดิบ (raw data) หมายถึง วัตถุสิ่งของ เหตุการณ์ สถานการณ์ ที่มีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติอยู่ในสภาพเดิม มีความอิสระเป็นเอกเทศในตัวมันเองยังไม่ผ่านการกลั่นกรอง ไม่ได้ถูกนำไปแปรรูปหรือประยุกต์ใช้กับงานใดๆ การตีความข้อมูลดิบเกิดจากพฤติกรรมการรับรู้การเรียนรู้หรือประสบการณ์

   6.2 สารสนเทศ (informational)

             สารสนเทศ หมายถึง ข้อมูลที่ผ่านการกลั่นกรองโดยการจำแนกแจกแจง จัดหมวดหมู่ การคำนวณและประมวลผลแล้ว สามารถนำไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในการการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพต่อไปได้

        6.2.1 คุณสมบัติของข้อมูลสารสนเทศที่ดี

              1.ความถูกต้อง (accurate)

              2.ทันเวลา (timeliness)

              3.สอดคล้องกับงาน (relevance)

              4.สามารถตรวจสอบได้ (verifiable)

              5.มีความสมบูรณ์ครบถ้วน (integrity)

        6.2.2 ชนิดของข้อมูล  จำแนกข้อมูลตามลักษณะการจัดเก็บซึ้งแบ่งออกเป็น 4 ชนิด คือ

      1.ข้อมูลที่เป็นตัวเลข (Numeric type)

      2.ข้อมูลที่เป็นตัวอักขระ (Character  type)

      3.ข้อมูลที่เป็นตัวอักษรเลข (Alphanumeric type)

      4.ข้อมูลมัลติมีเดีย (multimedia)

    6.3 ความรู้ (Knowledge)

             ความรู้ เป็นสภาวะทางสติปัญญาของมนุษย์ในการตีความสิ่งเร้าทั้งที่อยู่ภายในและภายนอกด้วยความเข้าใจสาระของเนื้อหา กระบวนการ และขั้นตอน อาจอยู่ในรูปของข้อมูลดิบหรือสารสนเทศระดับต่างๆหรืออาจอยู่ในรูปของอารมณ์ความรู้สึกและเหตุผล

   

    6.4 การประมวลผลข้อมูลให้เป็นสารสนเทศ

 6.4.1ขั้นตอนการประมวลผลข้อมูล (Data processing steps)

        1.การรวบรวมข้อมูล (Data collection) หมายถึง การเก็บข้อมูลจำนวนมากจากแหล่งกำเนิด(capturing) มาทำการเข้ารหัส (Coding) ในรูปที่เหมาะสมต่อการจัดเก็บ

        2.การบำรุงรักษาและประมวลผลข้อมูล (Data Maintenance Processing) เป็นกระบวนการเก็บรักษาข้อมูลไว้ให้ใช้ได้ตลอดไป

        3.การจัดการข้อมูล (Data  Management) คือการสร้างระบบจัดการข้อมูลจำนวนมาก ให้สามารถนำมาใช้งานได้อย่างรวดเร็วทันเวลา

        4.การควบคุมข้อมูล (Data Control) เป็นการป้องกันรักษาข้อมูลที่จัดเก็บไว้แล้วให้ปลอดภัย ไม่ให้ข้อมูลที่มีค่าถูกขโมยไปใช้งานอย่างไม่ถูกต้อง

        5.การสร้างสานสนเทศ (Information Generation) เป็นการตีความหมายของข้อมูลที่ได้มาแล้ว ค้นหาความหมายหรือความสำคัญที่มีคุณค่าของข้อมูลที่ได้โดยการนำไปประมวลผลด้วยวิธีใดวิธีหนึ่ง เช่น การคำนวณ การเรียงข้อมูล (sorting) การค้นหา (searching) และการแยกประเภท

 6.4.2 วิธีการเก็บข้อมูล (Data Collection Methods)

       1.การสำรวจด้วยแบบสอบถามในการสำรวจข้อมูลความคิดเห็น อาจจำเป็นต้อง ทำแบบสอบถาม เพื่อให้ง่ายต่อการตอบและรวบรวมข้อมูล

       2.การสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้อง หรือ เป็นเจ้าของข้อมูล อาจใช้วิธีเก็บข้อมูลด้วยการแจกแบบสอบถามให้กับกลุ่มเป้าหมายที่เราต้องการทราบข้อมูล ผู้ตอบจะเขียนตอบหรือไม่ก็ได้

                           

เครื่องคอมพิวเตอร์ละเครือข่ายสื่อสารข้อมูล หมายถึง คอมพิวเตอร์ที่เป็นเครื่องประมวลผลข้อมูลซึ่งมีอยู่ 2 ประเภท

         

            1.สถานีงาน (workstation) หมายถึงคอมพิวเตอร์ที่ใช้งาน ณ จุดที่จัดไว้ให้ผู้ใช้มาใช้ร่วมกันหรือจัดไว้ให้ผู้ใช้มาใช้งานร่วม หรือ จัดไว้โต๊ะทำงานของผู้ใช้แต่ละคน  บางทีเรียกว่า คอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล (Personal Computer หรือ เรียกย่อๆ ว่า PC )

            2.เครื่องบริการ (Server) เป็นเครื่องขนาดใหญ่ที่ใช้ร่วมกันหลายคนเป็นเครื่องที่ใช้เก็บฐานข้อมูลหรือโปรแกรมสำเร็จประยุกต์(Application package)

เครือข่ายสื่อสารข้อมูล คือ เครือข่ายคอมพิวเตอร์ซึ่งใช้เชื่อมโยงคอมพิวเตอร์คอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวข้องกันให้สามารถใช้ข้อมูลร่วมกันหรือแลกเปลี่ยนกันได้

           1.แลน (LAN = Local Area Network) คือเครือข่ายบริเวณเฉพาะที่จำกัดเขตเฉพาะภายในบริเวณอาคารหรือกลุ่มอาคารที่อยู่ใกล้กัน

           2.แวน (WAN = Wide Area Network) คือเครือข่ายบริเวณกว้าง ระยะทางมากกว่า 10 กิโลเมตรขึ้นไปจนมากกว่าหลายพันกิโลเมตร

           3.อินเทอร์เน็ต (Internet) คือเครือข่ายขนาดใหญ่ ประกอบด้วยเครือข่ายแวนจำนวนมาก ซึ่งควบคลุมพื้นที่กว้างทั่วโลก